Przydatne socjotechniki na użytek wyborów

Kierowanie wrażeniem

Wszyscy kandydaci chcący odnieść sukces wyborczy, będą starali się –szczególnie w trakcie kampanii wyborczej- wywrzeć na innych jak najlepsze wrażenie, by w ten sposób budować w oczach elektoratu swój pozytywny wizerunek. Będą usiłowali, w sposób bardziej lub mniej świadomy, kierować wrażeniem.
Wrażenie należy do właściwości komunikacji niewerbalnej i zwykle określane jest przez cztery następujące komponenty, które –jak się okazuje- poddają się zarządzaniu:

1. Wiarygodność jest uznawana za najważniejszy wymiar wizerunku. Z kolei podstawą wiarygodności są: kompetencja i zasługiwanie na zaufanie. W każdym pozytywnym wizerunku publicznym danej osoby nadrzędną wartością w jej ocenie staje się jej wiarygodność. To bardzo pożądany element kandydata do władz gminy.

2. Zdolność wzbudzania sympatii jest drugim ważnym wymiarem wizerunku. Każdy, kto kieruje swoim wrażeniem musi być zainteresowany takim sposobem komunikowania się z innymi, by partnerzy ocenili go jako osobę, która potrafi wzbudzić sympatię.

3. Atrakcyjność interpersonalna. Zawsze, ilekroć obserwujemy i oceniamy innych, którzy starają się zrobić na nas pozytywne wrażenie, to prawie zawsze uwzględniamy atrakcyjność interpersonalną tej osoby. Oceniamy ją po zainteresowaniu, jakie potrafi ona sobą w nas wzbudzić, ekspresyjności emocjonalnej i towarzyskości.

4. Dominacja. Składowymi tego wymiaru wizerunku wydaje się być władza i asertywność (= umiejętność bycia sobą bez urażania innych podczas mówienia ‘nie’).

W zależności od sytuacji musimy każdorazowo zadecydować, jaką hierarchię (rangę) chcemy nadać powyższym wymiarom wizerunku. Ktoś udający się na randkę na pewno uporządkuje te komponenty zaczynając od atrakcyjności interpersonalnej i zdolności wzbudzanie sympatii.
Z kolei prawnik postawi na wiarygodność, polityk – na zdolność wzbudzania sympatii, następnie atrakcyjność interpersonalną, wiarygodność i dominację.

A jak ty będziesz porządkował wymiary swego wizerunku na użytek kampanii wyborczej?

W drodze badań empirycznych ustalono szereg zasad kierowania wrażeniem. Przytoczmy dla ilustracji po dwie z nich dla każdego wymiaru wizerunku.

Wiarygodność:
* Ludzie, którzy utrzymują częsty, ale nie ciągły kontakt wzrokowy z osobą, z którą się komunikują, są postrzegani jako bardziej kompetentni.
* Częste spoglądanie w dół, zwłaszcza przed udzieleniem odpowiedzi na pytanie oraz rzadki kontakt wzrokowy powoduje, że jesteśmy postrzegani jako mało kompetentni.

Wzbudzanie sympatii:
* Ludzie, którzy sygnalizują zainteresowanie i uważność przez bezpośrednie zorientowanie ciała na partnera komunikacji, uśmiechają się i nawiązują kontakt wzrokowy są zazwyczaj oceniani jako bardziej sympatyczni niż ci, którzy nie sygnalizują zainteresowania i uważności w podobny sposób.
* Bardziej lubiani są ludzie, których strój spełnia oczekiwania partnerów interakcji.

Atrakcyjność personalna:
* Osoby, których niewerbalne zachowania komunikacyjne wydają się być spontaniczne i niekontrolowane oraz ujawniają odczuwane emocje są oceniane jako bardziej atrakcyjne interpersonalnie.
* Ludzie, których głos cechuje wąski zakres tonacji i natężenia są często postrzegani jako nieinteresujące.

Dominacja:
* Informujemy o swej dominacji, kontrolując czas mówienia, wypowiadając się donośnym głosem oraz często przerywając partnerowi interakcji.
* Jesteśmy oceniani jako mniej dominujący, jeśli często wahamy się podczas wypowiedzi i unikamy odpowiedzi.

Może znajomość, choć bardzo ogólna, tych zasad pomoże kandydatom w dokonaniu pożądanych zmian w ich wizerunku?

Z.Sz. oprac. na podstawie Leathers, D. Komunikacja niewerbalna. Warszawa 2007, s.233-235, 243-246.

Motywy kierowanie wrażeniem

Jeśli zrozumiemy, co skłania osobę kierującą wrażeniem (zob. odrębny post) do takiego, a nie innego porządkowania w danej sytuacji czterech wymiarów swego wizerunku, to będziemy w stanie przewidzieć zachowanie komunikacyjne tej osoby w przyszłości. Zatem, jakie motywy wpływają na zachowanie osoby kierującej wrażeniem?

- Motywy osiągnięć. Wiążą się one z potrzebą wysokich standardów postępowania, z dążeniem do osiągnięcia jakichś ważnych celów, aby być postrzeganym jako zwycięzca, ewentualnie ekspert. Jeśli dla danej osoby motywację stanowi głównie potrzeba osiągnięć, to za najważniejsze uzna ona wymiar wiarygodności. Będzie ona zabiegać, by być postrzeganą jako osoba kompetentna, inteligentna i dobrze poinformowana.

- Motyw afiliacji, ta klasa motywów wiąże się z potrzebą rozwijania relacji i więzi interpersonalnych z ludźmi, z potrzebą przyjaźnienia się z nimi, ogólnie- z potrzebą bycia lubianym. Głównym celem osób kierujących się motywem afiliacji będzie wzbudzenie sympatii.

- Aprobata społeczna, to trzeci rodzaj motywów związanych z kierowaniem wrażeniem. Ktoś odczuwający potrzebę bycia postrzeganym raczej pozytywnie niż negatywnie będzie starał się spełnić oczekiwania społeczeństwa zapowiadając powiązanie swojej przyszłej działalności z regulacjami prawnymi i społecznymi. W ten sposób będzie starał się zyskać społeczną przychylność.
Osoby atrakcyjne społecznie mają często przekonania, wartości czy postawy podobne do tych, które posiadają jego potencjalni wyborcy. Dlatego ich postępowanie jest postrzegane jako zgodne z normami danej społeczności i jej oczekiwaniami. To tylko wzmacnia wysoki poziom społecznej aprobaty dla kandydata.

- Motywy władzy. Ci, których napędza potrzeba okazywania posiadanej władzy, pragną przewodzić, kontrolować, a nawet rozkazywać innym. Oczekują oni od ludzi okazywania im uległości i szacunku. Osoby zarządzające wrażeniem, które kierują się potrzebą demonstrowania władzy nad innymi, największą wagę przywiązują do bycia postrzeganym jako jednostki dominujące.

Zatem, jakie motywy przyświecają osobom kierującym wrażeniem w celu pozyskania Państwa głosów?

Z.Sz. oprac. na podstawie Leathers, D. Komunikacja niewerbalna. Warszawa 2007, s.235-237.